Warunki geologiczne i glebowe

04.01.200709:57

W obrębie gminy Malechowo górną, powierzchniową warstwę, budują utwory czwartorzędowe, zalegające na seriach trzeciorzędowych. Miąższość utworów czwartorzędowych sięga od kilkudziesięciu do ponad 100 m i wzrasta w kierunku południowym. Utwory czwartorzędowe to osady lodowcowe i wodnolodowcowe plejstoceńskie oraz osady rzeczne, jeziorne i bagienne holocenu. Utwory lodowcowe i wodnolodowcowe występujące bezpośrednio przy powierzchni najczęściej związane są z ostatnią, pomorską fazą zlodowacenia północnopolskiego. W obrębie gminy stwierdza się też występowanie przy powierzchni utworów starszych, związanych z fazą poznańsko - dobrzyńską głównego zlodowacenia. I tak, północną, morenową, przeważnie równinną część gminy budują gliny zwałowe, przewarstwione warstwami piaszczystymi. Powszechnie przy powierzchni występuje tutaj glina piaszczysta - z głazikami, z domieszką pyłów. Miejscami, w zagłębieniach, w dolinach, na podkładzie glin zalegają osady młodsze - holoceńskie torfy. W części krawędziowej wysoczyzn, w krawędziach współczesnych dolin rzecznych oraz na starych szlakach odpływu wód lodowcowych odsłaniają się utwory wodnolodowcowe - piaski, żwiry ( m.in. na krawędzi wysoczyzny w okolicach Święcianowa, gdzie udokumentowano złoże kruszywa naturalnego). W dolinie Grabowej utwory fluwioglacjalne i osady gliniaste przykrywają torfy. W obrębie doliny występują osady węglanowe, na bazie których udokumentowano złoża kredy jeziornej. W południowej części, słabiej skonfigurowane powierzchnie wysoczyznowe budują gliny zwałowe, poprzewarstwiane piaskami. W południowo - wschodnim fragmencie występują piaski rożnoziarniste, żwiry moren czołowych. W zachodniej części (rejon Przystawy - Niemica - Kusice - Lejkowo) występują mułki, piaski i żwiry kemów.

W jednym miejscu na terenie gminy, w rejonie Kusic stwierdzono występowanie przy powierzchni osadów starszych od powszechnie występujących, czwartorzędowych (mułki i piaski neogenu odsłaniające się w krawędzi doliny Bielawy). Najstarsze osady trzeciorzędowe, o znaczącej miąższości (190 m) zaobserwowano w profilu Sulechowo (osady oligoceńskie). Występujące na terenie gminy gleby wytworzone są z utworów budujących podłoże, a więc z glin zwałowych, piasków całkowitych, piasków naglinnych oraz z utworów organogenicznych. Są to przeważnie gleby kwaśne typu brunatnego, bielicowe i pseudobielicowe, torfowe, mułowo - torfowe, murszowe, czarne ziemie. W obrębie wysoczyzny najczęściej spotyka się gleby wytworzone z piasków gliniastych lekkich, przewarstwionych niekiedy piaskami słabogliniastymi, zalegających na zwięźlejszym podłożu lub piasków gliniastych całkowitych, jak również gleby wytworzone na glinach spiaszczonych. Gleby te posiadają stosunkowo dobrze rozwinięty poziom próchniczy, a poziom ich uwilgocenia jest uzależniony od ilości opadów (gleby wykorzystywane jako grunty orne, dość dobrze urodzajne). Część gleb, wytworzona z glin, w obrębie płaskiej i lekko falistej wysoczyzny, posiada szczególnie korzystną strukturę - cechuje je wysoka zawartość i rozwinięty poziom próchnicy, dobre uwilgocenie. Największe, zwarte powierzchnie tych gleb (szczególnie urodzajnych) znajdują się w rejonie Karwic i Malechowa, Ostrowca i Kosierzewa, także w rejonie Niemicy, Przystaw, Witosławia. Część gleb zbudowana jest z piasków słabo gliniastych, piasków gliniastych lekkich zalegających na piasku luźnym, zatem wyróżnia się wysoką przepuszczalnością i słabą zdolnością do magazynowania wody. Niewielki odsetek gleb użytkowanych jako grunty orne, stanowią gleby cięższe, zwięzłe lub lżejsze, o stałym nadmiernym stopniu uwilgocenia lub lżejsze, na ogół okresowo podmokłe.

W granicach gminy dużą powierzchnię zajmują gleby organiczne, w tym torfowe, mułowo - torfowe i murszowate. Gleby te występują przede wszystkim w dolinie Grabowej, w obrębie pozostałych dolin rzecznych oraz lokalnie, w obniżeniach i zagłębieniach terenu. Większość tych gleb posiada sztucznie uregulowane stosunki wodne. Część jest okresowo bardzo silnie uwodniona lub przesuszona.

W obrębie obszarów leśnych występują gleby typu bielicowego. Największą powierzchnię zajmują żyzne siedliska, wykształcone na glebach gliniasto - piaszczystych. Są to głównie siedliska lasu mieszanego świeżego oraz siedliska lasu świeżego.  Stosunkowo mniej żyzne siedliska na terenie gminy, to bór świeży oraz bór mieszany świeży.

Na obszarach o wysokim poziomie wód gruntowych, występują siedliska wilgotne, bagienne, łęgowe i olsowe.